AB-ABD tarifeleri, Çin’in kritik mineralleri ve gelişmekte olan ülkelere borç şeffaflığı çağrısı: Küresel piyasalarda neler oluyor?
Investing.com – Avrupa Birliği, ABD ile sürdürülen ticaret müzakerelerinde %10’luk karşılıklı gümrük vergisi oranını kabul etmeye yaklaşırken, eş zamanlı olarak Çin ile yapılacak zirvede nadir toprak elementlerine erişimi gündemin ön sırasına taşıyor. Öte yandan, Çin’in ihracat kısıtlamaları nedeniyle kritik minerallerin tedarikinde ciddi düşüşler yaşanırken, ABD ve Çin arasındaki ticaret akışlarındaki dengesizlik daha da derinleşiyor. Bu gelişmelere paralel olarak Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelerde artan gizli borçlanmalara karşı “radikal borç şeffaflığı” çağrısıyla dikkatleri üzerine çekti.
AB, ABD ile ticaret müzakerelerinde %10’luk gümrük vergisine yakınlaşıyor
Reuters’ın müzakerelere yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Avrupa Birliği, ABD ile yapılacak olası bir ticaret anlaşması kapsamında karşılıklı tarifelerde %10’luk bir gümrük vergisi oranına giderek daha fazla rıza göstermeye başladı. ABD tarafı adına açıklamalarda bulunan ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Avrupa’dan ithal edilen mallarda %10’un altına inen tarifelere karşı olduklarını net bir şekilde dile getirmişti.
AB’li diplomatlar ve müzakereciler hâlâ daha düşük bir oranda uzlaşabilmek için bastırıyor. Ancak, ABD’nin küresel tarife uygulamalarından elde ettiği gelirlerin artması nedeniyle Washington yönetimini aşağı yönlü bir orana ikna etmek artık çok daha zor hale geldi. ABD’nin önceki başkanı Donald Trump döneminde uygulanan geniş kapsamlı tarifeler, transatlantik ticaret ilişkilerinde gerginliği artırmıştı.
AB’nin Çin ile zirvesinde gündem “nadir toprak elementleri”
Avrupa Birliği, Temmuz ayında Çin ile gerçekleştireceği zirvede nadir toprak elementlerine ve kritik madenlere daha iyi erişim elde etmeyi temel öncelik haline getirdi. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, bu başlık, iki taraf arasında yürütülen tarife anlaşmazlıklarının önüne geçerek masadaki en önemli gündem maddesi olacak.
Çin uzun süredir nadir toprak elementlerinde küresel arzın yaklaşık %90’ını tek başına sağlıyor. ABD’nin otomobil, savunma ve yenilenebilir enerji sektörlerinde yoğun şekilde kullanılan bu minerallere yönelik tarifeleri artırmasının ardından, Çin ihracat kontrollerini sıkılaştırmıştı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, 24-25 Temmuz tarihlerinde Pekin’de düzenlenecek zirveye katılarak bu konunun doğrudan Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Başbakan Li Qiang ile görüşülmesini planlıyor.
Çin’in nadir toprak minerali ihracatı Mayıs’ta dip yaptı
Çin’in nadir toprak minerali ihracatı, Mayıs ayında sert bir düşüşle son beş yılın en düşük seviyesine geriledi. Çin Gümrük İdaresi tarafından yayımlanan verilere göre, Mayıs ayında toplam 1.238 ton nadir toprak minerali ihraç edildi. Bu rakam, bir önceki aya kıyasla %52,9’luk düşüşe karşılık geliyor ve Şubat 2020’den bu yana en düşük aylık ihracat seviyesini temsil ediyor.
Çin, Nisan’da aldığı kararla yedi orta ve ağır nadir toprak ürünü ile bazı mıknatıslara ihracat kısıtlaması getirmişti. Bu adım özellikle otomotiv, havacılık, yarı iletken ve savunma sanayi gibi stratejik sektörlerin tedarik zincirlerini derinden etkiledi. Pekin yönetimi, ABD ile tansiyonu düşürmeyi amaçlayan adımlar çerçevesinde ihracat onay süreçlerini hızlandıracağını açıklasa da, sektördeki pek çok firma Çinli yetkililerin sevkiyat işlemlerinde daha temkinli davrandığını bildiriyor.
Citi: “ABD-Çin arasında ticaret gerilimi tırmanabilir”
Citi tarafından yayımlanan tedarik verilerine göre, ABD’ye yönelen konteyner gemisi hareketleri artmaya devam ederken, Çin’den ABD’ye deniz yoluyla yapılan ithalat azalmaya devam ediyor. 19 Haziran ile sona eren 15 günlük dönemde ABD limanlarına gelen konteyner trafiği %11,46 oranında arttı. Ancak, 13 Haziran itibarıyla sona eren haftada Çin’den ABD’ye ithalat yıllık bazda %19,2 geriledi. Bu veri, önceki haftadaki %35,3 düşüşe kıyasla daha sınırlı bir azalmaya işaret etse de, genel düşüş eğilimi sürüyor.
Banka tarafından yapılan değerlendirmede, ticaret gerilimlerinde en kötü etkilerin henüz görülmediği vurgulandı. Çin’in ABD’ye yönelik ihracatta en yoğun sezonunun genellikle Ağustos-Ekim aylarında yaşandığına dikkat çekildi. Bu dönem, tüketici elektroniği gibi yüksek hacimli ihracat kalemlerinin zirveye ulaştığı dönem olmasıyla biliniyor. Dolayısıyla, ilerleyen aylarda tedarik zincirlerinde daha büyük dalgalanmalar yaşanabileceği ifade ediliyor.
Dünya Bankasından gelişmekte olan ülkelere şeffaflık çağrısı
Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelerin borçlanma süreçlerinde daha fazla şeffaflık gerektiğini belirterek, “radikal” düzeyde bir borç şeffaflığı çağrısında bulundu. Banka, özellikle karmaşık ve bütçe dışı borçlanma anlaşmalarının artış gösterdiği dönemde, ülkelerin yeni kredi sözleşmeleriyle ilgili bilgi paylaşımını artırmaları gerektiğini vurguladı.
Dünya Bankası yetkilisi Axel van Trotsenburg, gizli borçların ortaya çıkarılmasının finansman kaynaklarına erişimi kısıtladığını ve borçlanma şartlarını zorlaştırdığını belirtti. Banka, ülkelerin yasal reformlar yaparak borçlandırmalarında şeffaflık standartlarını yükseltmesini, düzenli dış denetimlerin uygulanmasını ve borç verilerinin kamuya açık şekilde yayımlanmasını öneriyor. Ayrıca, alacaklıların kredi ve garanti defterlerini açıklamaya davet edilmesi de çağrının önemli maddeleri arasında yer alıyor.
